10 Numara

Forma numaralarıyla özdeşleşen futbolcular vardır bilirsiniz. Günümüzde 1'den 99'a kadar numara almak mümkün ancak eskiden ne forma arkasında isim yazardı, ne de futbolcuya özel numara vardı. 19. yüzyılın son zamanlarında doğan futbolda sırt numarası hepsinden ziyade mevki belirtmek adına vardı.

4-4-2 mi, 3-5-2 mi? Yoksa 4-3-3 mü, 4-2-3-1 mi? Tartışılır durur futbolda taktik konusu. Hepsi belli zamanlarda belli takımlara başarılar kazandırdı ama futbol ilk yıllarını yaşarken hiçbir taktik şimdi göründüğü gibi değildi haliyle. Güzel oyunun ilk düzgün oturtulmuş taktiği, yaklaşık 130 yıl önce yaygın biçimde (tabii o yıllarda yaygın kavramı Ada civarına denk) kullanılan ve görünüşü itibariyle "Piramit" adını alan dizilişti. Aşağıda da görüleceği üzere günümüzde oynanması neredeyse imkansız bir taktik. Kırmızı renkli oyuncuların ne görev yaptıklarını anlatmaya gerek yok, zira onlar adına çok da değişen bir hedef yok. Yalnız ilk bakışta şimdinin stoperi olarak görünen full back'ler, bu taktikte rakip kanat oyuncularını tutmakla görevliydiler. Özellikle FM'ciler bilir; şimdinin bekleri de her ne kadar görevleri sadece bu olmasa da aynı biçimde adlandırılır. Halfback'ler ise kalan hücumcuları durdurmakla görevliydi ve ortadakinin görevi aynı zamanda defans & hücum dengesini sağlayarak bir anlamda atak başlatmaktı.

Özellikle ilk yıllarında hızla gelişen futbolda bu modanın çok uzun sürmesi beklenemezdi. Zamanla "Piramit"in yerini Herbert Chapman'ın meşhur WM'si aldı, onun rüzgarı dinerken WW geliverdi. Bir zaman sonra Brezilya 4-2-4 ile efsane dönemine imza attı ve bu yıllardan sonra taktikler genel anlamda oturmaya başladı. Kısacası ilk yıllarından günümüze futbolda bloklar arasındaki tek yönlü futbolcuların yerini daha değişik varyasyonlara uyum sağlayabilen ve daha çok yönlü olanlar aldı. Böylece günümüzün 4-4-2'si ve 4-3-3'ünün temelleri atılmış oldu.

Şimdi de ilk paragrafa dönelim ve Piramit üzerinde sırt numaralarını gözlemleyelim. Kaleci haliyle 1 numara. Ardından fullback'ler 2 ve 3 numarayı alıyor. Halfback'lerden ortadaki çift yönlü arkadaş 4, diğer ikisi de 5 ve 6'nın sahipleri. Hücum hattı ise sağdan sola 7-11 arası sıralanıyor; yani en uçtaki forvet 9 numara, arkasındaki destekçi forvetler 8 ve 10, kanatlar da 7 ve 11 numara. Bu taktiğin yılların yardımıyla şimdiki 4-4-2'ye evrildiğini hatırlayalım ve o şablonu aklımıza getirelim bir de. Fullback'ler zamanla daha da kenarlara çekiliyor ama numaraları gelenekselliğini koruyor. Gary Neville, Ashley Cole, Glen Johnson, R. Carlos ve daha bir sürü bek oyuncusu halen 2 ve 3 giyiyor. Keza 5 ve 6 numaralı halfback arkadaşlarımız da yine zamanla stopere dönüşüyor; ki bunun örnekleri çok daha fazla. 4 numaralı olan yerinde kalıyor gibi. 8 numaralı eski "insider forward"ımız hemen 4'ün önüne yerleşiyor ve ikincil orta saha oyuncusu oluyor (Scholes, Gerrard, Lampard gibi). Bu ikilinin sağında 7 (Beckham, C. Ronaldo), solunda da 11 (Giggs, Duff, Riera) yer alıyor malum. Ve günümüzde de halen giymesi adeta zorunluymuş gibi pivot santrfor 9, onun arkasındaki anlı şanlı destekçi forvet de 10 giyiyor.