Deloitte Football Money League

Aceto bayağı ayrıntılı değinmişti blogunda bu konuya. Son birkaç yıldır benim de olabildiğince yakın takip ettiğim bir rapor olduğundan kısaca değinmek istedim.

Deloitte firması 1997 yılından bu yana futbol ekonomisine dair çok güzel ve ayrıntılı bir rapor yayınlıyor. Deloitte Football Money League adlı raporda her yıl futbol kulüpleri, sezonluk gelirlerine göre detaylı biçimde araştırılıyor. Manşetlerden de takip edebildiğimiz üzere, 2007/2008 sezonunu kapsayan ve yeni yayınlanan raporda Fenerbahçe 19. sırada kendisine yer buldu.

Peki, Money League’in altında yatan önem ne? Öncelikle bu raporda futbol kulüpleri sezonuluk kârlarına göre değil, gelirlerine göre sıralanıyor ve sadece futbol gelirleri hesaba katılıyor. Yani Boca Juniors’un meşhur oteli veya Arsenal’in Highbury’deki konutlarından kazanılan gelirler bu raporda yer almıyor. Ayrıca transfer gelirleri de yine Money League’te kendine yer bulamıyor. İşte saydığımız tüm bu unsurlar, raporu her şeyden önce adil bir değerlendirme yapma imkanı sağlıyor.

Raporda gelir kalemleri de üçe ayrılmış durumda. Maç günü gelirleri bilet ve kombine satışlarını, yayın gelirleri tüm sezon boyunca yurt içi ve yurt dışı TV yayın gelirlerini, ticari gelirler ise sponsorluk anlaşmaları ve merchandasing’ten doğan gelirleri hesaba katıyor. Maç günü gelirlerinde İngiliz kulüpleri; modern stadları, kulübüne bağlı taraftarları ve yüksek bilet fiyatları sayesinde genel olarak önde. Alman kulüpleri ise kurumsallaşma adına attıkları müthiş adımlarla ticari gelirler kaleminde önde. İtalyan ve Fransız kulüpleri ise, bu ülkelerde büyük kulüplerin lehine işleyen ve hiç de adil olmayan yayın geliri dağılımı sayesinde çok avantajlı konumda.

Money League’in ilk kez yapıldığı tarihten bu yana İngiliz kulübü Manchester United zirvedeki yerini sürekli korumuştu ancak 2004′ten bu yana Real Madrid ilk sırayı kapmış durumda. İspanyolların 2007/2008 sezonundaki futbol içi gelirleri tam 365,8 milyon Euro. Bu arada Sterlin’in malum kriz yüzünden Euro karşısında 1 sezonda yaklaşık %15 değer kaybettiğini ve bu durumun İngiliz kulüplerini sıralamada bir hayli zora soktuğunu da belirtmek gerek. Zira 2. sıradaki Manchester’ın geliri 324,8 milyon Euro iken, bu meblağ sezon başındaki Sterlin/Euro paritesine göre hesaplandığında 381,9 Euro’ya yükseliyor; yani lider Real Madrid’i de geçiyor. Ayrıca raporda 3, 4 ve 5. sırada Barcelona, Bayern Munich ve Chelsea bulunuyor.

19. sıradaki temsilcimiz Fenerbahçe’nin gelirleri 111,3 Euro. Tabii bir önceki paragrafta değindiğimiz kur değişikliği Fenerbahçe’ye olumlu yansımış durumda, zira 2007/2008 sezon sonundaki Euro/TL paritesi, sezon başındakinden yaklaşık %10 daha fazla. Bu durum da gelirleri sanal olarak artırıyor. Fenerbahçe’nin malum sezondaki gelirlerinin %51′ini ticari gelirler oluşturuyor. İşte bu noktada, son yıllarda Fenerium mağazalarına yapılan yatırımların karşılıksız kalmadığını görebiliyoruz. Sarı Lacivertliler’in gelir pastasındaki bir sonraki dilim ise %25 ile maç günü gelirlerine ait. Şükrü Saraçoğlu gibi bir stadtan ve yüksek kombine satış oranlarından sonra bu rakam da şaşırtıcı değil açıkçası. Son olarak yayın gelirleri %24′lük kesimi oluşturuyor. Dikkat çekici olan, bu kesimin %64′ünü Şampiyonlar Ligi gelirlerinin oluşturuyor olması. Bu da, Avrupa’daki uçuk yayın ihalelerinin yanında Süper Lig maç yayınlarının ne kadar değersiz olduğunu gösteriyor bir anlamda.